Stamppot, stamppot, stamppot

Het zijn wederom de Spanjaarden die dit gerecht naar ons koude kikkerlandje hebben gebracht. Net als de bitterbal, waarvan we ook denken dat het zo’n Oer-Hollands product is. Zoals we allemaal wel weten is het hoofdingrediënt van stamppot de aardappel. Of eigenlijk de gestampte aardappel. En die aardappel komt helemaal niet uit Nederland. Sterker nog, de Spanjaarden ontdekten dit gewas in Zuid-Amerika en brachten het rond 1550 naar Europa. De Nederlanders moesten er eerst niks van hebben, maar rond de 18^e eeuw veranderde dit en werd de aardappel steeds populairder. Dat wij de aardappel pas zo laat omarmden, geeft ook aan dat stamppot dus helemaal niet zo’n historisch gerecht is. Eigenlijk heeft de stamppot pas in de 20^e eeuw meer populariteit gewonnen.

Maar, dan hebben we ook nog hutspot. Dit gerecht heeft wel een langere geschiedenis en zorgt wellicht daardoor voor verwarring. Hutspot kun je natuurlijk ook als een soort stamppot zien; van aardappel, wortel en ui. Dit is wél een historisch gerecht en wordt in de geschiedenisboeken herleid naar de 14^e eeuw. Alleen is het recept in de loop der jaren wel veranderd. Oorspronkelijk werd hutspot namelijk met pastinaak gemaakt in plaats van aardappel. Want die piepers, die kenden we toen nog niet in Nederland. Hutspot stond bekend als éénpotsgerecht omdat we in die tijd ook nog niet beschikten over verschillende kookpitten waarop je met meerdere pannen tegelijk kon koken. Alle ingrediënten werden dus in één pan bereid. Maar van stampen was toen nog geen sprake. Dit fenomeen is pas later bedacht en heeft inmiddels tot vele verschillende stamppotten geleid.

Stamppot bestaat in de basis eigenlijk uit gestampte aardappelen met groenten erdoorheen. De bekendste groenten die worden gebruikt voor stamppot zijn; andijvie, boerenkool, zuurkool en wortel (voor de hutspot). Maar je kunt het natuurlijk zo gek maken als je zelf wilt. Bijna alle groenten zijn wel te gebruiken voor een stamp. Varieer je daarbij ook nog met het vlees - een ouderwetse gehaktbal, gebakken speklapjes of spekjes, rookworst of een slavink, de keuze is reuze - dan kun je elke dag wel een ander bord op tafel toveren. Naar smaak kun je ook nog gebruik maken van room, bepaalde kruiden of de toevoeging van vis, kaas of noten. Varieer erop los en je zult versteld staan van de veelzijdigheid van dit recept.

Wat dacht je bijvoorbeeld van spinaziestamppot met feta en geroosterde hazelnoten? Of witlofstamppot met piccalilly. Rode bietenstamppot met appel of Italiaanse boerenkoolstamppot met pesto en zongedroogde tomaatjes. Ik kan nog wel even doorgaan, maar mocht je interesse gewekt zijn, je vindt talloze recepten online.

Stamppot is ook een ideaal gerecht voor grote gezelschappen. Je kunt meerdere varianten maken en je kunt alvast veel voorwerk doen zodat het tijdens je feestje snel op tafel staat. Geef er een feestelijke touch aan door het op mooie schalen te serveren en te decoreren met wat groenten, kaas of nootjes. Blijft er wat over, dan kun je het eenvoudig invriezen.

Geen zin om zelf in de keuken te staan? Ook bij de foodtrucks en cateraars is stamppot een geliefd gerecht. Lees meer over foodtrucks met heerlijke winterse gerechten.