Biologisch eten, wat is dat nou precies?

Laten we beginnen met de uitleg over biologisch voedsel. Je hebt namelijk biologisch gekweekte groenten en fruit, maar je hebt ook biologische zuivel en biologisch vlees. Een product mag alleen biologisch heten als het productieproces aan strenge wettelijke voorschriften voldoet. De overheid bepaalt deze regels en de onafhankelijke instantie SKAL controleert de naleving ervan.

Waar het op neerkomt is dat biologische producten verbouwd worden zonder gebruik van kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en genetisch gemodificeerde organismen. Je wilt dus eigenlijk een ecosysteem creëren waarin je streeft naar zelfregulering van de organismen. Oftewel, de boer laat de natuur zijn werk doen. Dus geen kunstmest om de gewassen sneller te laten groeien en geen toevoeging van chemische kleur-, geur- of smaakstoffen om producten beter of mooier te maken. De dieren waarvan het vlees gebruikt wordt, krijgen biologisch voer - waarvan een bepaald percentage van de eigen boer of uit de regio moet komen - en zo min mogelijk antibiotica. Ook is het belangrijk dat de dieren binnen veel ruimte krijgen en buiten vrij kunnen rondlopen. Dit zijn een aantal van de richtlijnen waar aan moet worden voldoen, maar er zijn er nog veel meer.

Biologische producten herken je aan het Europees Biologisch keurmerk. Met dit logo op de verpakking, ben je er zeker van dat het product voldoet aan alle strenge wettelijke eisen die gelden voor biologische producten.

Biologisch eten kent veel voordelen. Het is niet alleen beter voor het dierenwelzijn en milieu, maar ook voor je eigen gezondheid. Omdat er geen chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt, krijg je die ook niet binnen. Daarnaast maken planten meer gezonde stofjes en vitamines aan zonder deze bestrijdingsmiddelen. Een win-win situatie dus. Zelfde geldt voor antibiotica in vlees. Doordat dit bij biologische productie niet wordt toegediend aan de dieren - of in mindere mate - krijg je dit zelf uiteindelijk ook minder binnen en dat is alleen maar voordelig.

Nee, biologisch is niet per se duurzaam. Over het algemeen zijn biologisch geproduceerde producten duurzamer dan regulier voedsel. Maar het is maar net waar je naar kijkt. Bij vlees bijvoorbeeld houden ze bij zowel duurzaam als biologisch vlees rekening met de impact op het milieu, alleen ligt de nadruk van biologisch vlees op een natuurlijke keten. Juist omdat biologisch vlees meer ruimte en tijd nodig heeft, kan de impact op het klimaat groter zijn dan bij vlees met een duurzaamheidslabel.

Voordelen van een biologisch productieproces zijn:

- Het dierenwelzijn is beter

- Draagt bij aan meer biodiversiteit

- De bodem verontreinigt minder doordat er geen chemische middelen en kunstmest worden gebruikt

- Er komen minder resten van bestrijdingsmiddelen in het milieu

- Er is minder watervervuiling en verzuring van de bodem

- Er is minder energie nodig

- Uitstoot van broeikasgassen is per liter melk 10% lager dan bij reguliere melkveebedrijven

Maar, er zijn ook wel wat dingen die minder voordelig én minder duurzaam zijn:

- Er is meer land nodig waardoor er minder natuurgebied overblijft

- Er komt meer stikstof vrij per kilo product

- De uitstoot van broeikasgassen ligt in de biologische vollegrondsgroenteteelt 28% hoger dan bij de reguliere teelt

- Bij biologische akkerbouw is de uitstoot vergelijkbaar of iets hoger dan bij de reguliere akkerbouw

En dan hebben we het alleen nog maar over het lokale productieproces. Er is namelijk een groot verschil tussen biologisch geproduceerde producten en duurzaam geproduceerde producten. Biologisch voedsel kent - zoals hierboven vermeld - veel voordelen, maar wegen die voordelen nog op tegen bijvoorbeeld een vliegreis van Zuid-Amerika naar Europa of wanneer er enorm veel stroom wordt verbruikt bij de productie? Wanneer je kijkt naar duurzaamheid kom je al snel bij lokale leveranciers uit omdat het vervoeren van producten vaak niet duurzaam is en voor veel vervuiling kan zorgen. Een biologisch keurmerk zegt dan ook niks over de co2-uitstoot.

Naast het Europees Biologisch keurmerk is er ook een EKO-keurmerk. Hiervoor gelden nog net iets meer regels. De EKO-normen zijn concrete maatregelen voor extra duurzaamheid. Alleen bedrijven die voldoen aan deze normen, krijgen het EKO-keurmerk. Bekijk hier de EKO-normen per sector.

On the way to planetproof is een onafhankelijk keurmerk dat eind 2018 is geïntroduceerd. Dit keurmerk laat zien dat je een product koopt dat duurzamer is geproduceerd en daardoor een betere keuze is voor natuur, klimaat én dier. Het keurmerk is er voor eieren, zuivel, aardappelen, groenten en fruit, bloemen, planten, bomen en bloembollen.

Duurzame boeren en telers kijken nog een stapje verder dan de biologische producenten. Zij streven ernaar zo min mogelijk impact op de aarde te maken en letten hierbij specifiek op het verminderen van hun co2-uitstoot, duurzaam energieverbruik en zo min mogelijk verspilling. Daarnaast speelt ook bij duurzame boeren het dierenwelzijn een groot belang. Eigenlijk gebeurt alles met respect voor mens, dier en milieu.

De maatschappelijke voordelen van een biologisch productieproces worden uiteraard versterkt als je ook kiest voor duurzaamheid. Focus op wat jij belangrijk vindt. Het gaat om de balans en - cliché - maar alle beetjes helpen. Het is natuurlijk heel goed mogelijk dat je een biologische boer om de hoek hebt waar je dus én lokaal én biologisch kunt inkopen. Twee vliegen in één klap! Maar sommige producten worden nou eenmaal niet om de hoek verbouwd of geproduceerd. Dan kun je de afweging maken of je het überhaupt nog wel wilt eten of dat je kiest voor een biologisch geproduceerd product wat dan wel een stukje heeft moeten reizen om op jouw bordje terecht te komen.